Konuk Yazar: Gökçen Yüksel Karaca / “O Kitabı Siz Seçmediniz!”

O Kitabı Siz Seçmediniz!

Çoğu kişinin bildiği bir mekanizma var. Yayınevleri yeni bir kitap yayımladıkları zaman belirli bir bütçeyi de kitabın tanıtımı için ayırırlar. O bütçeyi çoğu zaman geleneksel medya araçları için kullanırlar. Bunlar nedir? Gazete, dergi, televizyon tanıtımı için hediye kitap gönderimi, reklam yayını, bannerlar (web siteleri için görsel bantlar) vb. Şimdilerde ise bu bütçenin bir kısmı çok takipçili sosyal medya hesabı olan, kitap tanıtımı yapan kişilere ayrılıyor. Çünkü ulaştıkları kitle daha net ölçülebilir, dönüşler daha hızlıdır ve diğer geleneksel araçların tek yönlü iletişimini düşünürsek etkileşim açısından okurlarla daha samimi ilişki kurulabilir.

Bunun sonucu olarak karşımıza kitap paylaşan binlerce hesap çıkıyor. Bunlardan çocuk kitapları tanıtımı yapanların sayısı da hayli fazla ve gün geçtikçe artıyor. Ancak bu hesapların ne kadarının içeriği güvenilir, özenli? Bu kişilerin ne kadarı bağımsız yorum yapabiliyor? Siz bu hesapları ne kadar dikkate almalısınız? İşte bu sorular bu yazının konusu.

 O Kitabı Siz Seçmediniz

Bir örnek üstünden gidelim.
Ebeveynsiniz, çocuğunuza kitap almak istiyorsunuz. Ama aklınızda deli sorular var. “Onun yaşına uygun ne alabilirim?” “Zihinsel gelişimini nasıl desteklerim?” “Ona okuma sevgisini nasıl kazandırırım?” “Kaçıncı aydan bu işe başlamalıyım?”, “Hangi kitapları tercih etmeliyim?” vb.

Beyniniz bu sorularla doluyken çok takip edilen, etkileşimi hayli fazla olan hesaplar karşınıza bir kitapla geliyor. Herkes övgüyle bahsediyor bu kitaptan. Ne kadar şahane olduğundan, her çocuğa alınması gerektiğinden, ezber bozduğundan, işte böyle kitaplara ihtiyacımız olduğundan vs. Ve arka kapak yazısı paylaşılıyor. Orada da benzer cümleler. Heyecanlandınız. “Herkes övdüyse bu kitabı mutlaka almalıyım.” diye düşündünüz. Ve hemen sipariş verdiniz.

#cocukkitaplari etiketinden bir kolaj

Kitabı elinize aldığında da heyecanınız devam ediyor. Verdiğiniz paraya değmiş görünüyor. Çünkü yeterince ağır ve afili bir baskı. Hemen çocuğunuzla birlikte okumaya başladınız. Hım… Size tatsız gelen bir şeyler var. Heyecanınız yavaş yavaş sönmeye başladı. Acaba beklentiniz mi yüksekti? Yeterince özgün bulmadınız mı? Çocuğunuzu sarmadı mı? Şu an ihtiyacınız olan bir kitap değil miydi? Kültürel olarak aile yapınıza uygun değil miydi?
Ve daha birçok şey olabilir…

Sonuç olarak insanların neden bu kitabı bu kadar övdüğüne şaşırdınız. Herkes beğenirken siz neden beğenmemiştiniz?

Çünkü…
O kitabı siz seçmediniz!

Bambaşka türlerdeki her üründe olduğu gibi, sosyal medyanın ön plana çıkardığı, detaylı incelenmemiş, benzer yorumlarla tanıtımı yapılan gönderilere inandınız. Bu gönderilerdeki kitaplar hesap sahibi tarafından gerçekten ama gerçekten çok beğenilmiş olsa bile; kitap gibi, tercih sebebinin tamamen kişisel olduğu bir “ürün”de sizi etkilemelerine izin verdiniz. Üzgünüm ama kolay yolu seçtiniz.
Oysa çocuğunuza bir kitap seçerken neler yapmalıydınız?

O Kitabı Siz Seçtiniz!
Öncelikle şunu belirteyim. Sosyal medya en etkili mecralardan biri ve kitap gibi emeği fazla, alımı az bir “ürün”ün bu yolla tanıtılması elbette gerekli. Her yer kitap dolsun, bundan güzel ne var? Ancak bunun bizi kolaycılığa itmesine izin vermememiz gerekiyor. Her ay basılan binlerce kitap içerisinden bilinçli tercihler yapmalıyız. Bu bölümün konusu da bu.  

Çocuğunu Tanıma
Ebeveynler aldıkları kitabın hangi yaş grubuna hitap ettiğini bilmek isterler. Aldıkları kitabın çocuğunun yaşına uygun olup olmadığını sorgulamak normaldir. Ancak bunu yayınevlerine veya tanıtım yapan üçüncü kişilere bırakmak doğru bir yol değil. Her çocuğun ilgisi, gelişimi, tercihleri başkadır. Sizin bebeklikten itibaren kitaplarla haşır neşir olmuş çocuğunuz için ayrı, (böyle) olmamış çocuğunuz için ayrıdır. Ebeveyn olarak çocuğumuzun neleri sevdiğini, ne kadar uzunlukta metin dinleyebildiğini/okuyabildiğini, görselleri sevip sevmeyeceği bilgisini cebimize koymamız lazım. Tabii ki burada bahsettiğim çocukların seçim sürecine çok fazla dahil olmadığı okul öncesi grubu için. Ancak şunu unutmamak gerekir ki kitabı alan siz de olsanız, beğenip tekrar tekrar okutmak isteyecek odur. Bu nedenle onun tercihlerini önemsemeniz gerekir.

Yerinde İnceleme
Elimizde merak ettiğimiz bir kitap listesi var.  Fırsat varsa bu listeyi bir kitapçıda, cebimizdeki bilgiler doğrultusunda, yanımızda çocuğumuzla incelemek en doğrusu. Bunun için kitabı karıştırmak ve arka kapak yazısını okuyarak başlayabiliriz. Hım… Bunu zaten gönderi sahibi paylaşmıştı değil mi? Sizin daha fazlasına ihtiyacınız var. 

Eleştirel Okuma
Eleştirel gözle kitap tanıtımı yapan hesaplar iyi ki varlar ama çok azlar. İlk yazıya dönersek; bir kitabın yalnızca arka kapak yazısının paylaşıldığı veya ne hikmetse her gün paylaştıkları her kitabı çok seven (Sizin gerçekten beğendiğiniz kitap sayısı kaç? Onu baz alabilirsiniz.)  hesapların çok da objektif olduğunu söyleyemeyiz. Yayınevlerini (veya tanıdıklarını) memnun etme isteği ağır basıyor olabilir. Bu noktada iş başa düşüyor. Takipçi sayılarına bakmaksızın, çocuk kitaplarına eleştirel gözle bakan veya seçici davranan hesapları dikkate alıp onlara itibar etmemiz gerekiyor. Her ebeveynden kitap seçimi konusunda uzman olmasını bekleyemeyiz. Ama kimlere itibar edeceğini seçme noktasında süzgecini biraz daha sıkılaştırmalı ve gözünü açık tutmalı. Eğer bu özelliklere sahip 1-2 kişiyi bulduysanız, sıkı sıkıya sarılın. Onların eleştirilerini kendi cebinizdeki bilgilerle harmanlayın.

İşte o zaman o kitabı siz seçmiş olursunuz.

Gökçen Yüksel Karaca
Çocuk Kitapları Editörü

Konuk Yazar kategorisindeki diğer yazılar da ilginizi çekebilir.

lokumcocuk

3 Yorum

  1. Avatar
    Esra Dilara TÜMÖZ Ocak 04, 2019

    Çok güzel olmuş, olan biten karşısında daha fazla dayanamayıp dün verdiğim karar ve paylaştığım yazıyı düşününce, senin fr söylediğin gibi gerçekten güzel denk gelmiş. Bunu ne kadar insana anlatabilirsek o kadar iyi. Sevgiler Esra, Sevgiler Gökçen hanım.

    Cevapla
    • Avatar
      Gökçen Ocak 05, 2019

      Artık sıkıldık bu gidişattan. İyi yöne evrilecektir diye umut ediyorum ben de. Teşekkür ederim ❤️

      Cevapla
  2. Avatar
    Elif Ağustos 25, 2020

    Bu yazıyı okumuş ama yorum yapamamıştım. Yıllardır aynı kitapları okuyoruz, gergedanlar krep yemez gibi harika kitaplar çıkmıyor artık sanki. Aldıklarım aynen yazdığınız gibi fos çıkıyor

    Cevapla

Yorum yapabilirsin

<