Sessiz Kitaplar Listesi

Bir süredir elimdeki sessiz kitaplara sessizce bakıyor ve onları bir araya getirmeye çalışıyordum. Sadece isimlerini alt alta yazmak bana bir liste yapmışım hissi vermediği için o kitaplar aslında ne anlatıyor ve(ya) bana ne fısıldıyor yazmak istedim. Bu da elbette ki uzun ve emek isteyen bir süreçti. Bazı kitapları belirli başlıklar altında toplamış olsam da çoğu başına buyruk bir halde geziniyor.

Sessiz kitabın gücünü seviyorum.
Sessiz kitabın sadeliğini seviyorum.
Sessiz kitabın olasılık kapılarını okura bırakmasını, bu özgür alanı seviyorum.

***

Eğer yanlış hatırlamıyorsam okuduğum ilk sessiz kitap şu an baskısı olmayan ve benim de kargoda kaybolmasına üzüldüğüm Enkidu Yayıncılık tarafından yayımlanan Gezgin Kedi isimli mini kitap. Biraz deneysel bir çalışma olduğunu düşünmüş olsam da – on sene öncesinden bahsediyoruz- “yazıya gerçekten ihtiyacımız yok” demiştim.

Gezgin Kedi’den sonra ise Can Çocuk Yayınları tarafından yayımlanan Behiç Ak‘a ait Doğumgünü Hediyesi hayatımıza girmişti. O yıllarda bambaşka bir anlamı vardı benim için. Şu an düşünce masum geliyor ancak sessiz kitap denilince aklıma gelen ilk kitaplardan biri olmuyor.

O ara gözümden çıkan ışıltıların da farkındaydım elbette. Sessiz kitaplar listesi de o ışıltıdan sonra yılların birikimiyle ortaya çıktı. Umarım listeyi okuyanların işine yarar.

Sınır Üçlemesi ve Suzy Lee

Bir yerlerden Suzy Lee‘nin adı kulağıma çalındı ve onun üçlemesinin peşine düştüm. Wave ve Shadow‘a kavuşmuştum ancak Mirror yurtdışında bir türlü stoklara girmiyordu. Yıllar sonra Meav Yayıncılık hepsini yayımladığında çok mutlu olmuştum. Sınır Üçlemesi hakkında bloğa yazdığım yazıyı nihayete erdiremeden buraya eklemem de biraz tuhaf geldi aslında.

Yolculuk Hikâyeleri

O sıralarda Abm Yayınları tarafından yayımlanan Dennis Nolan‘a ait Büyük Orman Avcıları kitabı gündemimizdeydi. Yanlış hatırlamıyorsam Nilay Yılmaz da bu kitapla etkinlik yapıyordu. Bir marşmelovun peşinde giden minik orman avcılarının hikâyesi gerçekten eğlenceli.

Kuraldışı Yayınları tarafından yayımlanan Şemsiye kitabını bize Gamze hediye ettiğinde bir şemsiyenin peşine takılıp yolculuk yapacağımızdan habersizdik. Yıllar sonra Kerem’in sayfalarını çevirmekten en çok hoşlandığı kitaplardan biri oldu.

Kağıttan Şehir

2015 yılında Redhouse Kidz tarafından yayımlanan Kağıttan Şehir isimli kitabın yaratıcısı ise Nazli Tahvili.  Yayınevinin o dönem “Yepyeni bir okuma deneyimine hazır mısınız?” diyerek okuru sessiz kitabın ne olduğuna hazırladığı bir arka kapak metni var. Editörü benim çok sevdiğim Burcu Ünsal. (Bu satırlara denk gelirse diye tatlı bir sarılma da göndereyim ona.)

Aralarında en deneysel bulduğum kitaplardan biri. Biz bu kitabı Çocuk Kitapları Kulübümüzde de okumuştuk. Neler konuştuk pek hatırlamıyorum ama bir çocuğun hayal dünyasında kurduğu kağıttan evrende minicik bir pencereden gerçek bir kuşun peşinde gitmesi ve bunun aktarım şekli büyüleyici. Değerinin anlaşıldığını pek sanmıyorum ama benim sevdiklerimden biri.

Kağıttan Şehir ile yakın hikâyelere sahip bir diğer sessiz kitap da Nito Kitap tarafından yayımlanan Maja Kastelic‘e ait Gizemli Evde Bir Çocuk kitabı. Küçük bir çocuğun bu kez bir kedinin peşinden gizem dolu bir eve girmesi ve sonunda karşılaştığı sürprizi konu edinmiş. Kullanılan renk tonunu biraz kasvetli ve koyu bulsam da gizemi detaylarda vermesini ve -bunu duymak size nasıl hissettirecek bilmiyorum ama- iddialı olmamasını sevdim. Sonunda hiç tahmin edemeyeceğiniz müthiş büyük bir sürpriz yok. Peki soru, olmalı mı?

Sessiz Kitaplar

Çocuklara Sessiz Kitap Okumak?

Sessiz kitap listesine küçük bir mola verme zamanı geldi. Bir kitap en doğal haliyle yazılı olur ve kitabı eline alan kişi bunu okur. Bu bir çocuk kitabıysa yanınızdaki çocuğun meraklı bakışları kitabı izler kulaklar da sizi dinler. (Bunu söylemeye gerek var mıydı bilmiyorum ama yazmış bulundum.) Ancak sessiz kitapta okuyan, bakan kişi kitabı yorumlar. Hem aktif bir okuma söz konusudur hem de her  okumada konu ve karakterler değişebilir. Yani sizin hayal gücünüze sıkı sıkıya bağlıdır.

Tam da bu sebeple ülkemizde pek çok ebeveyn tarafından tercih edilmediğini görüyor okuyorum. Son yıllarda sayıları artıyor olsa da henüz küçük bir listede buluşacak kadar az sayıda kitaptan bahsediyoruz.

Bu arada elbette ki bizim evdeki baba gibi yazılı kitapların da yazısına sadık kalmayan ve kitabı her seferinde resimlerine bakıp farklı okuyan kişiler olabilir. Sonra okuduğu kitaba referans gösterdiğinizde de şaşırıp “Aa o kitap onun hakkında mı?” diye şaşırıverir ve sizi çileden çıkarır 🙂

Sessiz Kitap Okumanın Yolları

Okuma yazma bilmeyen biri için en güzel görsel okumalardan biri yazısız kitaplardan geçiyor. Elbette bu kitapların da bir hikâyesi var ama bu sınırlar keskin değil. Yazılı-resimli kitaplar arasında da son zamanlarda resimlerde ayrı bir hikâye yaratma hali var. Bu bana büyüleyici geliyor. Bu özelliği her kitapta göremiyoruz ama bu yönde bir evrilme olduğu için mutluyum.

Tamamı sessiz bir kitap olsa da buna güzel örneklerden biri de Pasta Gitti! kitabı. Türkçesini bulamamıştım ama Baskısı Olmayan Kitaplar Listesinde görünce bir takipçim (bu ifade yerine daha arkadaşça bir şey bulmak gerek.) Flemenkçe bir baskısını bulduğunu söyledi. İşte sessiz kitabın bir avantajı daha! Hangi dilde okuduğunuzun bir önemi yok 🙂

Pasta Gitti! kitabında müthiş bir kovalamaca ve ona eşlik eden pek çok yan hikâye var. Sayfalar arasında hangisini takip edeceğinizi şaşırıyorsunuz. Bir yerlerde denk gelirseniz kaçırmayın.

blank

Sessiz Kitaplar

Doğa ve Hayvanlar Konulu Sessiz Kitaplar

Doğa konusunda en etkileyici iki sessiz kitap Barroux‘a ait olan Nerede Bu Fil ve Nerede Bu Denizyıldızı kitapları. Filin ve denizyıldızının nereye kaybolmak zorunda kaldığı gerçeği çocuklarda farkındalık yaratıyor. (Bu da klişe bir ifadeye döndü ama idare edelim.)

Meav Yayıncılık tarafından yayımlanan Patrick George‘a ait transparan sayfalardan oluşan seride ise Olamaz, Hayvan Kurtarma kitapları yer alıyor. Kahraman sizsiniz burada!

Bilgi Yayınevi tarafından yayımlanan Dünyadan Öyküler Doğa kitabında Thomas Hegbrook “Her resim bir hikâye anlatıyor. Bu hikâye nedir sizce?” diyerek okuru sayfalar arası yolculuğa davet ediyor. Kitabın sonunda bu hikâyelerin ne olduğu da aktarılmış aslında ama bunlar minik ipuçları diyelim.

Bilgi Yayınevi tarafından yayımlanan Geraldo Valerio‘ya ait Gölde isimli kitaptaki çocuğun yaşadığı dönüşümü çok önemsiyorum. Bu kitaptaki tek çekincem kapak görseli. Mevcut haliyle okurun ilgisini çeker mi gerçekten emin değilim ama bu çekinceyi bir kenara koyarsak Gölde kitabındaki çocuğun doğa ve hayvanlarla iletişim şekli bana biraz Başak Sözer‘in yazıp Pelin Turgut‘un resimlediği Fok Değil Balık kitabını anımsattı.

Desen Yayınları tarafından yayımlanan ressam Can Göknil‘e ait Kimi Uçar Kimi Koşar kitabında hayvanlar aracılığı ile büyüme ve farklılıklara dikkat çekiliyor. Bizim evde çocuklar daha çok seviyor. Ben yetişkin zihnimle bir yere oturtmaya çalışıyorum sanırım 🙂

Yine Meav Yayıncılık tarafından yayımlanan F.Alara Akgün‘e ait Pi’nin Dünyası isimli kitapta ise balinasıyla dolaşırken yolu Dünya’ya düşen bir gezgin anlatılıyor.

ABM Yayıncılık tarafından yayımlanan Sunghee Shin‘in yazıp resimlediği Canavar! Canavar? isimli kitap ise bu türün en özgün örneklerinden biri. Kitap iki bölümden oluşuyor. İlk bölüm sessiz ikinci bölümde ise ilk bölümdeki hikâyeye birer cümlelik açıklamalar eşlik ediyor. “Ormandaki hayvanları bu kadar korkutan ne olabilir?”

Aile Bağları Hakkında Sessiz Kitaplar

Aile bağları hakkındaki diğer kitaplara geçmeden ilk sırayı benim çok sevdiğim bir kitaba vermek istedim. Hep Kitap tarafından yayımlanan Deniz Üçbaşaran imzası taşıyan Annemin İçindeki Ses bir çocuğun kardeşini bekleme sürecini anlatıyor. İtiraf etmem gerekiyorsa Deniz Üçbaşaran’ın resimlediği pek çok kitabı sadece o resimlediği için almışlığım var ve bu kez anlatıcı da kendisi. Yumuşak dokusu, dudaklardaki çizgi detayı gibi nahiflikler beni çok etkiliyor.

Guido Sgardoli’nin Yolun Ötesi kitabındaki baba-oğul hikâyesinin bir benzeri Küçük Bir Yayınevi tarafından yayımlanmış olan Pete Oswald‘a ait HİKE / Babamla Yürüyüş kitabında yer alıyor. Ödüllü kitaplardan biri olması haricinde baba-oğul arasındaki bağı bir yürüyüş macerasının içerisine serpiştirerek sıcacık vermiş olması beni çok duygulandırıyor.

Yine bir baba-oğul hikâyesi de Bilgi Çocuk tarafından yayımlanan Richard Johnson‘a ait Evvel Zaman İçinde Bir Kar Fırtınasında kitabında yer alıyor. Dağın eteklerinde ıssız bir arazinin ortasında bir kulübede yaşayan baba oğulun karın ortasında birbirlerini kaybetmelerini ve çocuğun karşısına bir ayının çıkmasını konu ediniyor. Sıcak bir hikâye.

Her iki hikâyede de annenin olmaması bana Uçuş kitabını anımsattı. Anneler bazen sadece çerçevede kalmış olabilir ya da çok uzaklarda da olabilir. Hep üç veya dört kişilik “tam” veya “mutlu” aile pozları verilmesi gerçeği hiç yansıtmıyor. O yüzden bu tarz kitapların sayısının artmasını çok isterim.

Evden Çıktığımda

Uçanbalık Yayınları tarafından yayımlanan Burcu Yılmaz‘a ait Evden Çıktığımda isimli eseri pandemide okumak ilginç bir deneyim olmuştu. Hafta sonları kapanmalarının ardından bir müddet sonra evden çıkmak için sahiden bir kırmızı ipe ihtiyacım olduğunu düşünmüştüm.

blank

Suzy Lee- Dalga kitabından.

Sessiz Kitaplar Listesi

Bazı yerlerde yanlarında yaş grubu gördüğümde çok garipsiyorum. Pek çok resimli kitap gibi bu kitapların da belirli bir zamanı, yaş grubu olduğunu söylemek kitaplara haksızlık gibi geliyor. Konunun ilginizi çekmesi, çocuğun merakı gibi konu başlıkları daha belirleyici.

 

  • Gezgin Kedi / Enkidu Yayıncılık
  • Dalga – Meav Yayıncılık
  • Gölge – Meav Yayıncılık
  • Ayna – Meav Yayıncılık
  • Olamaz – Meav Yayıncılık
  • Hayvan Kurtarma – Meav Yayıncılık
  • Ver Elini – Meav Yayıncılık
  • Büyük Orman Avcıları – ABM
  • Pasta Gitti – Mephisto Yayınevi
  • Şemsiye – Kuraldışı Yayınları
  • Kağıttan Şehir- Redhouse Kidz
  • Nerede Bu Denizyıldızı – Redhouse Kidz
  • Nerede Bu Fil – Redhouse Kidz
  • Canavar! Canavar?– ABM Yayınevi
  • Vanessa’nın Yanındayım – Redhouse Kidz
  • Kırmızı Ringa – Sarıgaga
  • Canavar Kitabı – Büyülü Fener Yayınları
  • Fırtına – Hippo Kitap
  • Biricik – Tübitak Yayınları
  • Gölde – Bilgi Çocuk
  • Kış Kitabı, Güz Kitabı, Yaz Kitabı, Bahar Kitabı – Kuraldışı Yayıncılık
  • Evvel Zaman İçinde Bir Kar Fırtınasında – Bilgi Çocuk
  • Ay’a Okul Gezisi – YKY
  • Annemin İçindeki Ses
  • Korkusuz Pia’nın Orman Kitabı – Çınar Yayınevi
  • Gizemli Evde Bir Çocuk – Nito Çocuk
  • Anne Oğul Günlükleri – Otantik Kitap ( Fatıma Yıldız Erkan’ın illüstrasyonlarından oluşan bu kitap anne-oğul hikâyesi olarak okunabilir.)
  • Tatlı Rüyalar – Ketebe Yayınları
  • Haydi Uykuya / Annemin Karnında Ne Var? – Beyaz Balina Yayınları

Wimmel Kitaplar

Çizimlerin bolluğunda kaybolacağımız kitaplardan biri de “Wimmel Kitaplar” olarak çevirisi yapılabilecek Almanca’dan hayatımıza giren kitap türü. Kaynağı biraz daha eskilere gitmekle birlikte Kuraldışı Yayıncılık tarafından yayımlanan Rotraut Susanne Berner‘in Kış Kitabı, Güz Kitabı, Yaz Kitabı, Bahar Kitabı türün ilk örneklerinden kabul ediliyor. Boyutu oldukça büyük olan bu kitapların tüm sayfaları kalın karton baskı ile yapılmış. Çocuklarla beraber incelemesi oldukça eğlenceli.

Wimmel Kitaplar için bir diğer örnek de Sarıgaga Yayıncılık tarafından yayımlanan Kırmızı Ringa kitabı. Bu kitabın coşkusunu da seviyorum. Yayınevi kitapla ilgili detaylı bir metin hazırlamış.

Sessiz Kitaplar Devam

Herkes el ele verdiğinde duvarların nasıl köprülere dönüşebileceğini gösteren Ver Elini isimli kitap Meav Yayıncılık tarafından yayımlanmış, Giuliano Ferri imzasını taşıyor. Bu kitabın bir diğer özelliği de tüm sayfalarının kalın karton baskı olması. Daha küçük yaş grubu için “ısırmalık/ diş kaşımalık” olarak da nitelendirebiliriz.

Kerascoet‘e ait Vanessa’nın Yanındayım isimli kitap  sessiz kitap özelliğinin yanısıra yaşanmış bir olayı anlatan, zorbalık karşısında birlik olunduğunda değişimin başlayabileceğini vurgulayan, gerçekten sarılma hissi uyandıran bir kitap.

John Hare‘nin yazdığı ve Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan Ay’a Okul Gezisi isimli kitap ise benim en sevdiklerimden biri. Sınıfıyla beraber Ay’a okul gezisine giden bir çocuğun uzaylılarla arkadaşlığını konu alan dokunaklı bir kitap.

Alice Hoogstad’ın resimlediği Büyülü Fener Yayınları tarafından yayımlanan Canavar Kitabı ise hem sessiz kitap hem de bir boyama kitabı. Bu da pek örneği olmayan bir durum. (En azından ülkemizde.) Köpeğin ağzında dolaştırdığı kalpli ipin ulaştığı yer ise oldukça sevimli.

En son yayımlanan sessiz kitaplardan biri de Mahsa Hedayati‘ye ait olan Ketebe Yayınları tarafından yayımlanan Tatlı Rüyalar isimli kitap. Tam bir uyku öncesi okuma şenliği sunan kitabın resimleri öyle eğlenceli ki rüya ile gerçek iç içe geçmiş gibi duruyor.

Çok yakın zamanda yayımlandığı için henüz alıp okuma şansım olmasa da Beyaz Balina Yayınları tarafından yayımlanan iki kitabı da listeye eklemekte fayda var: Annemin Karnında Ne Var? ve Haydi Uykuya. Resimleyenin Rocio Bonilla olduğunu unutmadan yazayım.

blank

Pete Oswald’a ait HİKE / Babamla Yürüyüş kitabından

Ben Olsam…

Benim bir yayınevim olsaydı eğer yayımlamak isteyeceğim türlerin başında sessiz kitaplar gelirdi. Bunun için de Türkiye’den sevdiğim çizerlere öncelik vermeye çalışır ve bu alanda farklılıkları desteklerdim. Öhöm! Hayal bu tabii canım…

Biliyorum bunu yapmak çok doğru değil ama aralarından sizin için bir seçki hazırlayacak olsam; Dalga, Fırtına ve Biricik (onları ayıramam), Vanessa’nın Yanındayım, Ay’a Okul Gezisi, Kağıttan Şehir, Babamla Yürüyüş

Burada yer almayan sessiz kitaplardan veya sevdiklerinizden yazar mısınız?

Ben FLOTSAM kitabının peşindeydim, Amazon siparişimde sorun olmasa çoktan kavuşacaktım kendisine. Belki cesur bir yayıncı David Weisner kitaplarının hepsini ülkemize getirir. Harika olmaz mı?

Blogdaki diğer listelere de göz atmak isteyebilirsiniz.

*Lokum Çocuk Kütüphanesi instagram hesabındaki başka pek çok kitap da ilginizi çekebilir.

Babamla Yürüyüş kitabı her okumamda beni çok etkiledi. Bu yazıyı da gitmeye çok niyetlendiğimiz ancak hiç beraber gidemediğimiz Adana Demirspor maçlarına tutkun babama ithaf edeyim. Yapmak istediklerimizi ertelememenin önemine binaen… (Bu takımın birinci ligde oynayabileceğini babam hayal etmiş miydi acaba?)

lokumcocuk

1 Yorum

  1. Avatar
    Mine Yıldıran Şubat 28, 2023

    Merhaba
    Sizin kurduğunuz hayali yani sessiz kitap çıkarma hayalini aslında bizde kurduk ve bu anlamada adım atmaya başladık. Yazınız bu araştırmalar sırasında karşımıza çıktı. Birebir iletişim kurup konu hakkında karşılıklı hasbihal etmek isteriz. Geri dönüşünüzü heyecanla bekliyor olacağız.

    Cevapla

Yorum yapabilirsin

<