Problem Çözümüne Giriş 101

Hani bazı insanlar bir problem karşısında hemen analitik düşünme becerisi geliştirir ve o problem bir anda kolaylıkla çözülüverir. Bazı insanlar da tam hemen önlerinde duran çözümü görmek konusunda körlük yaşayabilir, görseler de uygulamaya geçmek zaman alabilir. Siz hangi gruba giriyorsunuz ve problemleri daha rahat çözmek için neler yapabilirsiniz merak ediyorsanız Ken Watanebe’nin Tübitak Yayınları tarafından yayımlanan Problem Çözümüne Giriş 101 isimli kitabına göz atmanızı öneririm.

Kitabın bir süredir baskısı yok ancak yine de kitapçılarda veya ikinci el kitap satan yerlerde bulmak zor değil. Kapakta “Zeki insanlar için basit bir kitap” alt başlığını okuduğumda kitabı almakta tereddüt etmiştim ama sayfaları biraz karıştırınca kitabın çok işime yarayacağını hemen anladım.

Bu Kitap Neden Yazıldı?

Japonya’nın “ezber odaklı eğitim”den “problem çözümü odaklı eğitim”e geçiş süreci olan 2007 yılında danışmanlık şirketinde çalışan ve problemlere çözüm yolları üreten Ken Watanabe, tam da bu sürecin nasıl yapıldığını anlatan ve çocuklara yol gösterici olabilecek bir kitap yazmaya karar verir.

Bu bilgiyi okumak bile kitaba bakış açımı değiştirdi. Ve kitabın bizim eğitim sistemimiz içerisinde de yer almasının ne kadar iyi olabileceği hakkında hayaller kurdum.

“Bence en çok üzerinde durmak zorunda olduğumuz şey, çocukların bir fikir sahibi olmaktan, inisiyatifi ele almaktan ve hem başarı hem başarısızlıklarından ders çıkarmaktan elde ettikleri deneyimdir.”

Evde çocuklar bir sorunla geldiğinde uzun zamandır yol göstermek yerine “Sence nasıl çözebiliriz?” diye sormaya çalışıyoruz. Oldukça basit görünen çözümler için bize gelmelerinin tek sebebinin alışkanlık veya kolaya kaçma olduğunu gözlemlemiştim. Şu an Kerem de “çözüm ürettim” diyebiliyor. Bir şeyin tek bir doğrusu olmayabilir ama en azından çaba sarf etmeleri, yapabileceklerine inanmaları bence önemli. Ben bunu çok geç fark ettiğim için henüz bu alışkanlığı edinmiş olduğumu düşünmüyorum. Bu da bir minik itiraf olsun.

Problem Çözen Çocuklar ve Arkadaşları

Kitabın benim için en can alıcı noktası burası oldu. Problem çözen çocukların size de çok tanıdık gelebilecek bazı arkadaşları var:
– Bayan İç Çekiş: En ufak bir zorlukla karşılaştığında hemen iç çeker ve pes eder.
– Bay Muhalif: Profesyonel bir eleştirmendir, başkalarının hatalarını hemen bulur söyler ancak kendisi de pek bir şey başaramaz.
– Bayan Hayalperest: Çok sayıda görkemli hayali vardır ve bu hayallerin üzerine düşünmek ona yeter. Fikirlerini gerçek planlara nasıl dönüştüreceği konusunda asla zahmete girmez ve hiçbir şeyi bitirmeyi denemez.
– Bay Müteşebbis: Durup düşünmeden her işe koyulmaya çalışır.
– Problem Çözen Çocuklar: Hedef belirler, plan yapar, pozitif enerjileri vardır, odaklanır ve eyleme geçer.
Aşağıda yer alan tablo, karakterlerin beşinin de çözmesi gereken problemlere ulaşma yolunu gösteriyor. Benim gibi hayalperestlerden biriyseniz problemleri aslında neden çözemediğinizi de anlarsınız 🙂

Problem Çözüm Aşamaları:

1. Durumu Anla
2. Problemin Temel Nedenini Tespit Et
3. Etkili Bir Eylem Planı Geliştir
4. Problem Çözülene Kadar Planı Uygula ve Gerektiğinde Planı Değiştir.

Problem Çözümü Araç Setleri

Kitabın bir diğer önemli tarafı da verdiği bilgileri sadece teknik bilgilendirme olarak verip geçiştirmek yerine somut örnekler üzerinden her bir araç setini kullanarak akılda kalıcı uygulamalar yaptırması.
Mantık Ağacı, Evet/ Hayır Ağacı, Problem Çözümü Taslak Planı, Hipotez Piramidi, Olumlu ve Olumsuz Yönler gibi araç setlerini kullanmayı öğretmesi bu kitabı okuyan çocuklar için de yol gösterici olacaktır.

Örneklerden biri, Mantar Severler isimli rock grubunun az seyirci ile konser vermesiydi. Seyirci sayılarını arttırmak için neler yaptılar, hangi yolları izlediler bunu okuduk. Ve bu örnekler sayesinde kendi hayatımızda “sorun” olarak gördüğümüz konulara nasıl yaklaşabileceğimiz konusuna da giriş yapmış olduk.

Kitabın baskı kalitesi, kağıdın dokusu ve kitaptaki çizimler gerçekten çok güzel. Kurgu hikayelere mesafeli olan çocuklar için de farklı bir alternatif olabileceğini düşündüm. Ancak diğer taraftan yetişkinler için de farkındalık yaratabilecek noktalar içeriyor.

Büyük bir aydınlanma yaşamayı beklemek belki abartılı olacaktır ama problemleri neden çözemediğinizi görebilmek istemez miydiniz?

Neden hep aynı yerde sayıkladığımı görebilmek benim için iyi oldu. Sadece hayal kurmakla bir yere varılmıyor. Eyleme geçmek, odaklanmak, istikrar sağlamak da oldukça önemli.

Siz, bu beşli gruptan herhangi birine giriyor musunuz?

Eğitici Kitaplar kategorisinde yer alan diğer kitaplar da ilginizi çekebilir.

Problem Çözümüne Giriş 101
Yazan: Ken Watanabe
Resimleyen: Allan Sanders
Çeviren: Nihal Demirkol Azak
Tübitak Yayınları, 2013, 110 sayfa, 9+